MİT’in tarihi, 1913 yılında kurulan ve aynı zamanda Türkiye’nin ilk modern istihbarat teşkilatı olan Teşkilat-ı Mahsusa’ya kadar uzanıyor.
6 Ocak 1926’da bugünkü Milli İstihbarat Teşkilatı’nın temelleri atıldı. Atatürk’ün talimatıyla Milli Güvenlik Teşkilatı (MEH) Başkanlığı kuruldu. Ancak cumhurbaşkanlığının ilk yılının hazırlık dönemi olduğu iddia edilerek kuruluş tarihi 6 Ocak 1927 olarak kabul edildi.
MEH, 2. Dünya Savaşı’na kadar, birkaç yıl öncesine kadar Anadolu’yu işgal eden İngiliz ve Fransızların yanı sıra, yakın coğrafyadaki tehditler de dahil olmak üzere hemen hemen tüm uluslararası sorunlarla ilgilendi.
Bu bağlamda yapılan önemli çalışmalardan biri de Hatay’ın anavatana entegrasyonu üzerine olmuştur. MEH, kurulduğu günden itibaren Hatay meselesini takip etmiş ve 1936 yılında Fransa’nın Suriye’ye bağımsızlığını vermesiyle birlikte Hatay’a yönelik faaliyetlerini hızlandırmıştır.
MEH, Fransızlarla yapılan diplomatik müzakerelerde Türkiye’nin dış ve güvenlik politikasını ciddi biçimde etkilemiş ve Hatay’ın 23 Temmuz 1939’da anavatana ilhakına önemli katkılarda bulunmuştur.
Teşkilat Soğuk Savaş’ta önemli bir rol oynadı
Soğuk Savaş’ın başlamasıyla birlikte Türkiye’nin Batı ittifakıyla yakınlaşması, istihbarat alanında işbirliğinin de önünü açtı.
SSCB’nin 1949’daki atom bombası testleri ve 1953’teki hidrojen bombası testleri hem Türkiye hem de ittifakı için ciddi bir tehdit oluşturuyordu. Bu kapsamda MEH, Balkanlar’daki araştırmaları sırasında Doğu Bloku’ndaki uranyum madenleri hakkında kapsamlı bilgi toplama çalışmaları gerçekleştirdi. Bu bilgiler Türkiye ile Batı ittifakının yakınlaşmasına önemli katkı sağladı.
1965 yılında liderliği değişen koşullara uyarlamak için düğmeye basıldı. Yasanın çıkmasıyla birlikte Emniyet Teşkilatı Başkanlığı, Milli İstihbarat Teşkilatı adı altında yeni bir örgüte dönüştürüldü.
Kanun no. 6532 sayılı Kanun 17 Nisan 2014 tarihinde kabul edilerek 6532 sayılı kanunda değişiklikler yapılmıştır. 1 Kasım 1983 tarih ve 2937 sayılı Devlet İstihbarat Servisleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Hakkında Kanun. Yapılan yasal değişikliklerle MİT’in görev ve yetkileri yeni ihtiyaçlara göre revize edildi.
MİT’in 2010 yılından bu yana istihbarat diplomasisi faaliyetlerinde yakaladığı ivme, 2017 yılından itibaren daha da hızlandı. Örgüt, takip eden yıllarda Astana Toplantıları gibi ülkeyi ve bölgeyi ilgilendiren uluslararası diplomatik süreçlerde önemli faaliyetlerde bulundu.
Sayılı Kanunla Anayasada yapılan değişikliklerin ardından. 16 Nisan 2017 tarihinde yapılan referandumun ardından kabul edilen 21 Ocak 2017 tarih ve 6771 sayılı Kanunla Türkiye Cumhuriyeti, 9 Temmuz 2018 tarihinden itibaren Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçmiştir. Bu geçişle birlikte Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı da dönüşüme uğramıştır. Milli İstihbarat Teşkilatı başkanlığı.
2019 yılından bu yana terör örgütlerinin lider ve yöneticilerine yönelik sistematik ve hedefli eylemler yoğunlaştı.
Örgütün ihtiyaçları, vizyonu ve büyüme trendi doğrultusunda inşa edilen KALE yerleşkesi, MİT’in 94’üncü kuruluş yılı münasebetiyle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıldı. Ertesi temmuz ayında İstanbul’daki Maslak yerleşkesi hizmete açıldı.
MİT bünyesinde akademi kuruldu
Güvenlik istihbaratı kapsamında yürütülen karşı istihbarat faaliyetleri, 2021 yılından itibaren Türkiye’nin milli güvenliğine ve dış politikasına destek amacıyla stratejik istihbarat kapsamında yürütülmeye başlandı.
Teknolojinin ve tehditlerin sürekli değişmesi ve gelişmesi nedeniyle elektronik ve teknik istihbarat faaliyetleri giderek siber istihbarat üzerine yoğunlaşmıştır.
Devlet İstihbarat ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanununa 2023 yılında eklenen Ek 3’üncü madde ile MİT bünyesinde lisansüstü eğitim, bilimsel araştırma ve alanlardaki yayınların sağlanması amacıyla Milli İstihbarat Akademisi adı altında bir yükseköğretim kurumu kurulmasına karar verilmiştir. İstihbarat ve ulusal güvenlikle ilgili.
Bu nedenle amaç, zekanın akademikleştirilmesinin yanı sıra zanaat eğitimi boyutunu da ileri bir düzeye taşımaktı.
MİT, özellikle son 20 yılda kurumsal ve operasyonel altyapısını güçlendirerek Türkiye’nin güvenliğini tehdit edenlere karşı mücadele etmeye çalıştı.
Casusluk faaliyetlerine yönelik operasyonlar düzenlendi
MİT, Türkiye’deki yabancı istihbarat servislerine bilgi sızdırmaya çalışan casus ağlarına karşı önemli bir başarı elde etti.
Geçtiğimiz yıl yapılan kontrol ve araştırmalar sonucunda yabancı gizli servislere bilgi vermeye çalışan 66 kişi yakalandı. Bunlardan 7’sinin Çin’e, 3’ünün Fransa’ya, 56’sının ise İsrail gizli servislerine bilgi aktarmaya çalıştığı belirlendi.
Mossad’ın Türkiye’deki para ağını yönettiği ortaya çıkan Liridon Recepi de tutuklandı.
Tarihi rehine takası operasyonu
Ayrıca 1 Ağustos 2024’te MİT, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana en büyük temizleme operasyonunu gerçekleştirdi. Ankara’da yürütülen operasyon kapsamında 2’si ABD, 1’i Almanya, Polonya, Slovenya, Norveç ve Rusya’dan olmak üzere 7 uçakla 26 kişi Türkiye’ye getirildi.
Operasyon sonucunda 2’si çocuk 10 rehine Rusya’ya, 13 rehine Almanya’ya, 3 rehine ise ABD’ye gönderildi. MİT, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın onayıyla bu operasyonda öncü rol üstlendi.
Bu önemli operasyonun gerçekleştirilmesinde Türkiye’nin Rusya-Ukrayna savaşındaki adil ve yapıcı politikası, uluslararası barış ve istikrar için attığı adımlar ve geçmişteki başarılı takas operasyonları etkili olmuştur.